les 2
wat is fakenews?
Fake news, of in het Nederlands nepnieuws, is een nieuwsbericht dat niet waar is. We hebben in les 1 al een mooi voorbeeld gehad van nepnieuws. En hoe dat zo echt kan lijken dat veel mensen geloven dat het waar is.
Vaak is nepnieuws met een knipoog, een grapje. Zoals bij de site ‘De Speld’. Maar soms kan nepnieuws ook voor vervelende situaties zorgen als iedereen het gelooft.
.png)
waarom wordt nepnieuws verspreid?
messi gaat naar ajax!
De belangrijkste reden voor het verspreiden van nepnieuws is geld. Iedere keer dat iemand op het artikel klikt, ontvangt de maker namelijk geld van de adverteerders op die site.
Kortom: hoe vaker iemand klikt op het artikel, hoe meer geld er verdiend wordt. Vaak wordt daarom aan een fake news-bericht een pakkende of sensationele kop toegevoegd. De lezer voelt zich hierdoor aangetrokken tot het artikel, waardoor hij of zij sneller klikt.
Stel je voor dat je een foto ziet van Lionel Messi, en daarboven de tekst: ‘Messi gaat naar Ajax!’ Dan is de kans groot dat je als voetbalfan dat bericht gaat bekijken.
Ook wordt er nepnieuws gemaakt om de mening van mensen te beïnvloeden. Bijvoorbeeld als er verkiezingen aankomen. Een rechtse partij zegt iets lelijks over een linkse partij, en andersom. Ze proberen mensen tegen elkaar op te zetten. Door nepnieuws in te zetten, probeert de maker de lezer op een andere gedachten te brengen.
Of andersom. Jezelf belangrijker maken dan je eigenlijk bent. Zo probeert de president van Amerika, Donald Trump, met mooie verhalen kiezers voor zich te winnen of mensen het idee te geven dat hij heel populair is. Maar Donald Trump staat er ook om bekend het niet zo nauw te nemen met de waarheid.
Een goed voorbeeld is zijn nepnieuws over de vele toeschouwers die kwamen bij de officiële inhuldiging toen hij president werd. Hij zei dat er bij hem véél meer mensen kwamen dan bij de vorige president Barack Obama. Op foto’s is echter te zien dat de opkomst bij Trump veel lager was dan bij Obama.
Nog een voorbeeld van fakenews is een Noors reclamebureau die de wereld liet geloven dat ze in het vissersdorpje Sommoroy geen gebruik meer wilden maken van de klok, omdat het in de zomer 70 dagen lang niet donker wordt. Het eiland ligt zo ver in het noorden dat de zon in de zomer nooit ondergaat. De bewoners van het dorp wilden af van de traditionele openingstijden van winkels. Want als het niet donker wordt, kun je veel flexibeler omgaan met werk- en schooltijden. 24 uur per dag je tijd zelf indelen, om middernacht nog naar de winkel, om 2:00 ’s nachts nog buitenspelen: ideaal! Het doel van het nepnieuws was om meer toeristen naar het noorden van het land te trekken.
En het werkte, het nepnieuws ging heel de wereld over. Meer dan duizend media besteedden er aandacht aan. Van de Amerikaanse zender CNN tot de Britse krant The Guardian. Ook in Nederland kwam het verhaal in het nieuws.
waarom geloven we nepnieuws?
Door de oppervlakkigheid van sociale media is het niet altijd makkelijk om écht kritisch te kijken naar informatie. Zeker niet door kinderen van jullie leeftijd. Jullie zijn de generatie van zo snel mogelijk lezen en weer doorklikken. Als we een bericht zien hebben we er gelijk onbewust een oordeel over. We vinden het wel of niet interessant, en we oordelen binnen een halve seconde of we vinden dat het de waarheid is. Makers van nepnieuws weten dit, en maken daar gebruik van. Ze zetten bijvoorbeeld nepaccounts in om hun berichten extra veel likes te geven, zodat het héél populair lijkt. Ze proberen allerlei technieken om de lezers te overtuigen.
Meer weten? Klik op onderstaande link
Het herkennen van deze technieken zijn belangrijke mediavaardigheden. Over deze technieken en andere manieren om nepnieuws te herkennen leren jullie in les 3.